“Ik ging in 1996 van het Rijksmuseum naar de UvA. Bij het Rijksmuseum was dat wel een schok, omdat ze niet verwachten dat een directeur vóór z’n pensioen vertrok. Maar voor mij was dat het juiste moment, omdat het voelde dat ik daar klaar was. Als hoogleraar bij de UvA wilde ik niet in een vakgroep. Dat is niks voor mij. Naar Amerikaans voorbeeld ben ik daarom ‘university professor’ geworden, wat neerkomt op afspreken met de universiteit wat je wilt doen. Dat beviel mij veel beter.”

Kennis en zelfstandigheid
Van Os promoveerde cum laude op ‘iconologische problemen in de Sienese schilderkunst tussen 1300 en 1450’ waarvoor hij in Florence en Siena verbleef. “Tijdens mijn studie in Groningen heb ik alles bij elkaar zes jaar in Italië mogen studeren. Voor mij was het heel belangrijk dat ik in het buitenland heb gestudeerd. Dat was ten eerste omdat ik me bezig hield met vroege Italiaanse kunst en in Nederland deed niemand dat destijds. Toen ik in Siena kwam, was ik de enige kunsthistoricus en er waren daar geen Nederlanders, laat staan Groningers die dat deden. Ik had heel veel vrijheid en deed projecten met studenten die overkwamen. Maar het was ook belangrijk om een andere reden. Een collega omschreef het heel mooi: ‘Het is minstens zo belangrijk dat onze vaders aan de andere kant van de Alpen zijn gebleven.’ Het heeft me zelfstandigheid gegeven en heeft mijn latere leven zeker bepaald.”

Tien jaar geleden stelde van Os het Henk van Os Fonds in, om studiereizen voor studenten en promovendi te bekostigen. “Ik dacht altijd dat als ik met pensioen ga, ik gewoon door kon gaan. Dat zou bovendien voor de UvA een extra zakcentje opleveren, omdat ik zo’n grote zaal wel twee keer in de week vol kreeg. Maar tegelijkertijd wilde ik niet meer verdienen dan een andere collega die met pensioen is. Dus toen heb ik alles dat erboven zat, in het fonds gestopt.”

De blik verruimen
Elk jaar vragen honderden studenten een reisbeurs aan via het Henk van Os Fonds. “Ik heb de hoop dat met zo’n reis hun blik verruimd is. Soms hoor ik ook van de studenten wat ze gedaan hebben. Een student vertelde me laatst over zijn studiereis naar Rio de Janeiro en dan hebben we daar een heel interessant gesprek over.” Over de toekomst van het fonds is van Os duidelijk: “Ik wil heel graag dat het fonds voortgezet wordt en dat iemand die zelf niet in staat is om naar Brazilië te gaan voor zijn studie, daarmee geholpen wordt. In dat opzicht zijn studenten ook niet gelijk aan elkaar. De een krijgt het mee van thuis en de ander moet gebruik maken van een beurs. Daar hoop ik dus wat aan te doen.”

Vanwege de mooie doelstelling en de tastbare impact die het fonds heeft, zijn er in de afgelopen tien jaar een flink aantal andere schenkers bijgekomen die bijdragen aan het fonds. Klik hier om ook bij te dragen aan het Henk van Os Fonds.

Zie hier meer informatie over Henk van Os.