'Het rechtssysteem is complex, maar raakt iedereen,' vertelt projectleider Susan Leclercq. 'Toch weten veel mensen niet goed wat hun rechten en plichten zijn. Als kinderen al vroeg leren over hun rechten, staan ze later sterker in hun schoenen. Voor jezelf opkomen vinden we belangrijk. In een maatschappij vol regels is het cruciaal om te weten wat je rechten zijn én wat de gevolgen van bepaald gedrag kunnen zijn.' 

Een rechtszaak in de klas 

De lessen zijn interactief en zitten vol herkenbare situaties. Kinderen behandelen bijvoorbeeld de fictieve zaak van Sophie, een meisje van twaalf dat een make-upsetje steelt. De winkelier hangt vervolgens haar foto op met de tekst: ‘Dit is een dief.’ Mag dat eigenlijk wel? De klas buigt zich over deze vraag en leert spelenderwijs nadenken over rechtvaardigheid, privacy en straf. 

De uitvoering van het project gebeurt in samenwerking met Stichting MetRechtInvesteren, opgericht door jurist en basisschoollerares Judith Hoefnagel. 'Ik ben blij met deze samenwerking,' licht Leclercq toe. 'Wij willen kinderen bewust maken van hun rechten. Door hen samen te laten werken met rechtenstudenten kunnen we dat naar een hoger niveau tillen. Onze studenten leren juridische concepten begrijpelijk te maken en ontdekken hoe recht verweven is met het dagelijks leven van kinderen.' 

Steun van Stichting Utopa 

Een belangrijke partner in dit project is de Stichting Utopa, die Recht in de klas steunt met een subsidie. Anneloes Dijkman van Utopa licht toe: 'Vorig jaar benaderde Susan ons met het idee. We vonden het meteen een krachtig en concreet voorbeeld van hoe je kinderen al op jonge leeftijd bewust kunt maken van hun rechtspositie. Wat het extra mooi maakt, is dat ze niet alleen leren wát hun rechten zijn, maar ook echt zélf moeten nadenken over goed en fout. Dat spreekt meer tot de verbeelding dan een droge lijst met regels.' 

Ze vervolgt: 'Er is bijvoorbeeld een casus Jip de kip: een dierenactiviste neemt een kip mee uit een school en redt daarmee de kip van een wisse dood. Is dat diefstal of staat de activiste in haar recht? Door zulke voorbeelden worden kinderen uitgedaagd om zelf af te wegen, te discussiëren en een oordeel te vormen.' 

Juridische kennis als basisvaardigheid 

Voor Leclercq is het duidelijk: 'Juridische kennis moet geen exclusief terrein van juristen blijven, maar een basisvaardigheid voor iedereen. Dit project draagt daaraan bij – voor de kinderen én voor onze studenten.' 

Voor derdejaars rechtenstudent Mina Mirzai was meedoen aan Recht in de klas een bewuste keuze. 'Je krijgt tijdens je studie weinig kansen om écht iets terug te geven aan de maatschappij. Dit project is anders,' vertelt ze.   

Samen met medestudenten geeft ze les aan basisschoolkinderen over onderwerpen als kinderrechten, democratie en zelfs portretrecht. Het was niet altijd eenvoudig om deze complexe begrippen begrijpelijk te maken voor jonge kinderen: ‘Ze geven het niet altijd aan als ze iets niet snappen, dus je moet echt leren kijken en schakelen.’  

Haar collega Geoffrey Albertus (Bachelor Rechtsgeleerdheid derde jaar Religiewetenschappen) vult aan: ‘Ik wil met Recht in de klas bijdragen aan het terugdringen van kansenongelijkheid. Kansenongelijkheid leidt tot onrechtvaardige uitkomsten: kinderen uit kwetsbare milieus missen vaak de juridische kennis om het recht te benutten en zouden daardoor het risico kunnen lopen naar ‘eigenrichting’ te zoeken, waardoor verdere vormen van onrecht ontstaan. Met de lessen trachten we al op de basisschool het zaadje van rechtsbewustzijn te planten, zodat ze kritisch leren na te denken over het recht en leren dit als instrument te gebruiken om zo op een legitieme manier hun toekomst vorm te geven.’