Onderwijsgelijkheid is door de coronacrisis hoog op de maatschappelijke agenda terechtgekomen. Steeds vaker komen leerlingen niet terecht op het niveau dat ze aan zouden kunnen. Deze ongelijkheid werkt ook in hun latere leven door, bijvoorbeeld wanneer het gaat om kansen op carrièregebied of op de woningmarkt. Ook heeft het effect op volgende generaties. Onderzoek wijst uit dat meertaligheid hierin een belangrijke rol speelt. Leerlingen die het Nederlands niet als moedertaal hebben, moeten vaak meer moeite doen om mee te komen op school doordat ze kennis vergaren in een taal die ze nog aan het leren zijn. Tegelijkertijd worden hun talenten en de vaardigheden die ze in hun eigen taal hebben opgedaan onvoldoende benut.

Betere leerprestaties door een meertalige aanpak

Onderwijsdeskundigen dr. Lisa Gaikhorst en bijzonder hoogleraar Joana Duarte van de Universiteit van Amsterdam zijn daarom begonnen met het Multiquity-project: een onderzoek naar het tegengaan van onderwijsongelijkheid door een meertalige aanpak. Dit project brengt in kaart hoe meertaligheid in de klas bijdraagt aan betere leerprestaties en hoe de motivatie en het welbevinden van meertalige kinderen kunnen worden verbeterd. ‘Een goede beheersing van je moedertaal helpt om ook het Nederlands beter te leren. Je ontwikkelt dan taalvaardigheid, wat helpt om een tweede taal te verwerven. We zien dat leerlingen die de ruimte krijgen om in hun moedertaal te mogen spreken meer betrokken zijn bij de lessen op school,’ legt Lisa Gaikhorst uit. ‘Daarnaast ontwikkelen ze vertrouwen in hun eigen kunnen. Ook Nederlandstalige kinderen profiteren van deze aanpak, doordat hun eigen taalontwikkeling verbetert en ze een open houding ontwikkelen naar anderstaligen.'

Hoe ziet een meertalige aanpak eruit? Lisa Gaikhorst geeft een paar voorbeelden: ‘Het kan in kleine stapjes. Je kunt leerlingen bij een project informatie laten opzoeken in hun eigen taal. Vervolgens kunnen ze met taalmaatjes, die dezelfde taal spreken, overleggen in hun moedertaal. Ook kun je denken aan een schoolbibliotheek met boeken in verschillende talen, of aan het samen met de ouders laten oefenen van woorden in de thuistaal.’

Wetenschappelijke kennis voor de praktijk

Leerkrachten in het basisonderwijs zien het omgaan met meertaligheid in de klas als een enorme uitdaging. Vaak missen ze de kennis en tools en ontbreekt het ze aan inspirerende voorbeelden. De universiteit kan hierin een rol spelen, door de bestaande wetenschappelijke kennis te bundelen en inzichtelijk te maken voor het onderwijs. Het doel van het Multiquity-project is daarom een online praktijkboek, waarin de informatie toegankelijk wordt gemaakt voor alle scholen en leerkrachten in Nederland.

Het Multiquity-project van Dr. Lisa Gaikhorst was een van de projecten van het Jaarfonds 2021. Dankzij de donateurs van het Amsterdams Universiteitsfonds kon zij van start met dit belangrijke onderzoek.